دومین روز نشست سوم دوحه در غیبت نمایندگان مردم افغانستان

جمهوری مدرار: دومین روز نشست دوحه امروز دو شنبه، در حالی آغاز شد که واکنش‌ها به این نشست به دلیل غیبت نمایندگان اقشار مختلف مردم افغانستان، هم‌­چنان ادامه دارد. نشست سوم دوحه، در غیاب نمایندگان مردم افغانستان، به مدیریت سازمان ملل متحد، با حضور نمایندگان شماری از کشورها و  سازمان‌های بین المللی و هیأت گروه طالبان، روز گذشته به کار آغاز کرده است.

در این نشست که پشت دروازه‌های بسته جریان دارد، هیچ نماینده­‌ای از زنان، جامعه مدنی، اقوام، مذاهب و مردم افغانستان حضور ندارد. ذبیح الله مجاهد سخن‌گوی ارشد گروه طالبان در رأس یک هیأت شش نفری، متشکل از اعضای گروه طالبان در نشست دوحه حضور دارد. گفته شده است که در این اجلاس، نمایندگان حدود 25 کشور و سازمان بین المللی در رابطه به وضعیت اقتصادی مردم افغانستان و مبارزه گروه طالبان با مواد مخدر بحث می‌کنند.

ذبیح الله مجاهد در اجلاس روز نخست نشست دوحه، این نشست را یک فرصت معنادار خوانده و گفته است باید اطمینان حاصل شود که در این نشست همه برای ثبات، امنیت و رفاه افغانستان تلاش می‌کنند. مجاهد در روز نخست نشست دوحه، خواستار رفع محدودیت‌ها و تحریم‌های مالی شده و تأکید کرده بود که همه ذخایر ارزی افغانستان باید آزاد شود. معاون دبیر کل سازمان ملل متحد که مسئولیت رهبری نشست سوم دوحه را به عهده دارد، حضور هیأت نمایندگی گروه طالبان را در این نشست مؤثر خوانده است.

واکنش‌های گسترده به برگزاری نشست دوحه؛

این نشست که برای دو روز، نهم و دهم سرطان پشت دروازه های بسته در دوحه قطر جریان خواهد داشت، با واکنش‌های گسترده مواجه بوده است. فعالان حقوق زنان، اعضای جامعه مدنی، جریان‌های سیاسی و مخالفان سیاسی گروه طالبان به نسبت اینکه هیچ نماینده‌ای از اقشار مختلف مردم افغانستان دراین نشست حضور ندارد، واکنش نشان داده اند.

شماری از کشورها نیز حذف موضوعات مرتبط به زنان را از نشست دوحه و غیبت نمایندگان جامعه مدنی، زنان، اقوام و اقلیت‌های مذهبی و در کل اقشار مختلف مردم افغانستان ناامید کننده می‌دانند.

در تازه ترین مورد، وزارت خارجه کانادا حذف شرکت کنندگان غیر طالبان به خصوص، مدافعان حقوق زنان، نمایندگان جامعه مدنی، فعالان حقوق بشر، نمایندگان اقوام و اقلیت‌های مذهبی را از نشست اصلی دوحه «بسیار نا امید کننده» خوانده است. وزارت خارجه کانادا گفته است که دولت این کشور نا امیدی خود را در رابطه به غیبت جامعه مدنی افغانستان در نشست دوحه، به سایر دولت ها ابراز کرده است. در بیانیه وزارت خارجه کانادا تأکید شده است که بدون مشاکت کامل زنان، هیچ یک از اهدافی که مردم افغانستان برای دست­یابی به آن تلاش دارند، برآورده  نخواهد شد. دولت کانادا، مشارکت معنادار زنان در نشست دوحه را از اهدافی عنوان کرده است که برای رسیدن به یک افغانستان با ثبات و صلح آمیز، ضرورت جدی است.

ملاله یوسفزی فعال حقوق زن و برنده جایزه صلح نوبل، هفته گذشته در یک تماس تلفونی با آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد گفته بود که زنان و فعالان حقوق زن کاملا باور دارند که هرگونه تعامل با گروه طالبان بدون توجه به نیمی از جمعیت انسانی افغانستان«خیانت» است.

تعامل با گروه طالبان؛

اگرچه در مورد اهداف برگزاری نشست سوم دوحه گفته شده است که این نشست برای بررسی وضعیت اقتصادی افغانستان و مبارزه گروه طالبان با مواد مخدر برگزار شده است؛ اما پیش­تر گفته شده بود که در نشست دوحه چگونگی تعامل با گروه طالبان به بررسی گرفته می‌شود.

سازمان ملل متحد گفته است که این نشست برای تعامل با گروه طالبان حیاتی است؛ این سازمان اما تأکید کرده است که نشست دوحه به معنای به رسمیت شناختن گروه طالبان نیست.

قبل از برگزاری نشست سوم دوحه، شماری از مخالفان سیاسی گروه طالبان با برگزاری نشستی در ویانای اتریش، از سازمان ملل متحد خواستند که در  نشست دوحه سوم، نباید به حکومت طالبان مشروعیت داده شده و روابط با این گروه عادی‌سازی شود.  شرکت‌کننده­گان نشست ویانا از دبیرکل سازمان ملل متحد خواسته بودند که با درک شرایط حساس افغانستان، مسئولانه رفتار کند و به خواست‌های مردم افغانستان توجه نماید.

دیدار نمایندگان کشورها با هیأت گروه طالبان؛

برای نخستین بار است که نمایندگان گروه طالبان در نشستی شرکت می‌کنند که در آن نمایندگان حدود 25 کشور و سازمان بین المللی شرکت دارند. در حاشیه­ این نشست، هیأت حکومت طالبان با نمایندگان کشور های مختلف دیدار کرده اند. براساس گزارش‌ها، تاکنون هیأت این گروه با نمایندگان کشورهای هند، عربستان سعودی، قزاقستان، بریتانیا، ناروی، اندونزیا، هالند و سازمان ملل متحد دیدار کرده اند.

برخی از ناظران بر این باور اند که نشست دوحه برای گروه طالبان سکوی است که با استفاده از آن، می‌توانند به چانه‌زنی برای رسمیت شناختن حکومت خود در افغانستان بپردازند. حکومت گروه طالبان در افغانستان، عمدتا یک حکومت تک­قومی است و اقوام دیگر سهمی در آن ندارند.

با سپری شدن حدود سه سال از تسلط گروه طالبان بر افغانستان، تاکنون هیچ کشوری حکومت این گروه را به رسمیت نشاخته است. تشکیل حکومت فراگیر، تمکین گروه طالبان به حقوق زنان، حقوق بشر و حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی، باز شدن دروازه مکاتب به روی دختر دانش آموز بالاتر از صنف ششم از جمله موضوعاتی اند که گفته می‌شود برای به رسمیت شناختن گروه طالبان مورد توجه جدی کشورها و جامعه بین المللی قرار دارد.

زنان در حاشیه نشست دوحه؛

با وجود نگرانی های گسترده و و اکنش‌های جدی نسبت به حذف زنان از  نشست دوحه، گفته می‌شود که بحث زنان در برنامه اصلی نشست دوحه قرار ندارد. قرار است سازمان ملل متحد و نماینده­گان کشورها به روز سه‌شنبه، پس از ختم جلسه اصلی نشست دوحه، نشست جداگانه با نمایندگان جامعه مدنی افغانستان داشته باشند.

در همین حال، ذاکر جلالی از مسئولان وزارت خارجه طالبان، پیشتر گفته بود که نشست سوم دوحه روز دوشنبه خاتمه می‌یابد و «جلسات بعدی» مربوط به نشست دوحه نیست.

فعالان حقوق زنان اما به کمتر از حضور نمایندگان زنان در اجلاس اصلی نشست دوحه قناعت نداشته و نسبت به حذف زنان از اجندای این نشست، به شدت واکنش نشان داده­اند. تاکنون سه تن از فعالان حقوق زنان، از اشتراک در نشست دوحه، در اعتراض به اینکه موضوع زنان از اجندای نشست اصلی دوحه حذف شده است، خودداری کرده اند.

خانم حبیبه سرابی، زبیده اکبر و نبیله مصلح سه تن از فعالان زنان هستند که دعوت سازمان ملل متحد برای شرکت در نشست دوحه را رد کرده اند. این فعالان گفته اند که در جلسه‌ حاشه‌ای نشست دوحه شرکت نمی کنند. آنان هریک به نوبه­ی خود تأکید کرده اند که موضوع زنان باید در اجلاس اصلی نشست دوحه مطر ح باشد نه در حاشیه.

این درحالی است که کمیته سازمان ملل متحد برای رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، از غیبت زنان در نشست دوحه به شدت ابراز نگرانی کرده است. این کمیته قبلا در بیانیه‌ی که منتشر کرده بود، خواستار مشارکت فعال و معنادار زنان در نشست دوحه شده بود. این کمیته گفته است که حقوق زنان جدی ترین بحران بشری در سطح جهان است.

ملاله یوسفزی، فعال حقوق زنان و برنده جایزه صلح نوبل، هفته گذشته در یک صحبت تلفونی با دبیر کل سازمان ملل متحد حذف زنان از موضوع اصلی نشست دوحه را غیرقابل قبول خوانده، گفته بود که چنین اقدام پیام نادرستی مخابره می کند.