آغاز مرحله دوم اخراج مهاجرین افغان از پاکستان: عفو بین‌الملل به پاکستان "روند اخراج افغان‌ها را متوقف کنید."

روند مهاجرت افغان‌ها به پاکستان در دهه ۱۹۷۰ میلادی با تجاوز شوروی سابق به افغانستان آغاز شد و تا کنون ادامه دارد. رقم مهاجرین افغانی در پاکستان بعد از سقوط افغانستان به دست طالبان در سال 2021 بصورت چشم‌گیر افزایش یافت. آمار رسمی دولت پاکستان نشان می‌دهد که حدود ۳٫۷ میلیون تن مهاجر افغانی در پاکستان سکونت دارند. از این جمله حدود ۱٫۳ میلیون تن مهاجر به طور رسمی ثبت شده اند. حدود ۸۸۰ هزار تن دیگر مدارک مسافرتی و اقامتی دارند. ۷۵۰۰ تن افغان ثبت نام نشده در پاکستان زندگی می‌کنند .۴۸٫۸ در صد شهروندان افغان در پاکستان در مناطق شهری یا نیمه شهری ساکن شده اند  و بقیه ۳۱٫۲ در صد باقی مانده در ۵۲ منطقه مختلف از جمله روستا‌ها به سر می‌برند.

در گزارش که از طرف دولت پاکستان نشر شده است؛ نشان می‌دهد که ۵۲٫۶ در صد مهاجرین افغان در خیبر پختون‌خوا، ۲۴٫۱ در صد در بلوچستان، ۱۴،۳٪ در اسلام‌آباد و ۰،۳٪ در جامو و کشمیر پاکستان زندگی می کنند. تنها ۶۰۰ هزار پناه‌جو افغانی از زمان سقوط دولت افغانستان به دست طالبان به پاکستان فرار کرده است.

پس از افزایش مهاجرین افغان در پاکستان، دولت پاکستان تصمیم گرفت که مهاجرین بدون مدرک را از پاکستان اخراج کنند. در این مورد حکومت پاکستان گفت:اخراج افغان‌های بدون اسناد که در پاکستان به سر می‌برد، ناشی از یک بحران امنیتی است. همچنان دولت پاکستان مهاجرین غیرقانونی را مسئول اجرای اقدامات تروریستی در کشور معرفی کرده است و می‌افزاید در شمار حملات در مناطق مرزی شهروندان افغانستان نیز حضور داشته اند. در ۳ اکتبر سال۲۰۲۳ دولت موقت پاکستان اعلام کرد که اخراج دسته جمعی اتباع خارجی غیرقانونی شناخته شده است، انجام می‌شود. بنابر گزارش‌های رسانه‌های پاکستان امده است که در چندین حمله تروریستی از جمله به پایگاه پلیس در بلوچیستان و حمله به پایگاه ارتش پاکستان در چترال شهروندان افغان دست داشته اند. اما گروه طالبان  این ادعای دولت پاکستان را رد می‌کند.

حکومت پاکستان از افراد که غیرقانونی در پاکستان حضور داشت خواسته بود تا اول نوامبر پاکستان را ترک کند، در غیر این صورت پولیس‌های پاکستان آن‌ها را اخراج خواهند کرد. ده‌ها هزار نفر قبل از ضرب‌الاجل اول نوامبر؛ پاکستان را ترک کردند و عده‌ای هم به زور یا تحت فشار از پاکستان اخراج شده است.

در مرحله اول اخراج مهاجرین افغانی، بیش از۵۰۰ هزار نفر توسط دولت پاکستان اخراج شده است. دولت پاکستان اعلان نموده است که این عملیات را به صورت مرحله به مرحله اجرا خواهد کرد. حکومت طالبان قبل از این پاکستان خواسته بود که افغان‌ها را بدون آماده‌سازی اخراج نکنید، هم‌چنان از بدرفتاری با افغان‌ها اجتناب کنید. معاون وزیر خارجه طالبان درین باره گفته بود: ما صبوری کردیم و واکنش تندی نشان ندادیم. درخواست ما از دولت پاکستان این است که نگرش خود را تغییر داده و ما را وادار به نشان دادن واکنش نکنند.

یک زن مهاجر افغانی که در پاکستان بدون سرپرست زندگی میکند، به رسانه آوا می‌گوید: مالک خانه ما، مارا تا یک هفته وقت داده بود که باید بیرون می‌شدیم. و می‌افزاید: من ۷ فرزند بزرگ و کوچک دارم به کدام قبر پناه ببرم؟ همه درها بر رویم بسته است شوهرم در این‌جا نیست، زندگی سرم تلخ شده است. حبیب‌الله  یک تن مهاجر دیگری افغانی که ساکن فعلی اسلام آباد است به رسانه آوا می‌گوید: دلیل این اقدام پولیس پاکستان “باج‌گیری” در دیار غربت است. وی  می‌افزاید "پولیس پاکستان به بهانه‌های مختلف مثل نداشتن پاسپورت، ویزه و سند اقامت باج‌گیری می‌کنند. ما مجبور هستیم باید پول به آن‌ها بدهیم، در غیر این صورت کارشان به حوزه‌های پولیس خواهد کشیده شد و در خطر اخراج قرار خواهند گرفت."

تصمیم به اخراج صد‌ها هزار مهاجر افغان از پاکستان با نگرانی و واکنش سازمان عفو بین‌الملل نیز روبرو شده بود. سازمان عفو بین الملل از دولت پاکستان خواسته بود؛ بازداشت، آزار و اذیت مهاجرین افغان را متوقف کنید. در تازه‌ترین مورد، عفو بین‌الملل در اعلامیه‌ای خبری نوشته است که بسیار نگران کننده است که شهروندان افغان از ترس خشونت و شکنجه طالبان به پاکستان فرار کرده، در این کشور نیز مورد اذیت قرار گرفته شود و بازداشت شود.

تا هنوز مرحله اول اخراج مهاجرین افغان کمرنگ نشده است، که قرار است مرحله دوم اخراج دسته جمعی آغاز گردد. بسیاری از مهاجرین را که در داخل افغانستان خطر تهدید می‌کرد، مجبور شدند در مرحله اول اخراج دسته جمعی دوباره به افغانستان برگردد.

رسانه های پاکستانی می‌گویند: در دور دوم دولت پاکستان یک میلیون مهاجر افغان را اخراج خواهند کرد. روند خروج مهاجران 15 اپریل 2024، بعد از ماه مبارک رمضان تطبیق خواهند شد. سازمان عفو بین‌الملل از پیامد منفی اخراج دسته جمعی دوباره ابراز نگرانی کرده است و می‌افزاید: "خطر بزرگی برای افغان‌ها محسوب می‌شود و جان اکثری از آن‌ها را در معرض خطر قرار خواهد داد." عفو بین الملل هم‌چنان از دولت پاکستان خواستار  این است که اخراج دسته جمعی را متوقف کنند، از حقوق پناه‌جویان با قوانین بین‌الملل حمایت کند.