گزارش جنجالی یک نامزد پشتون‌تبار در استرالیا؛ انکار نسل‌کشی و آزار قومی هزاره‌ها

جمهوری مدارا: زاهد صافی، نامزد پشتون‌تبار حزب لیبرال در پارلمان استرالیا، به دلیل همکاری در تهیه گزارشی برای مجلس این کشور که ادعا کرده است هزاره‌ها در افغانستان به دلیل قومیت خود هدف آزار و اذیت قرار نگرفته‌اند، با واکنش‌های منفی گسترده‌ای مواجه شده است.

محتوای گزارش زاهد صافی از نسل کشی هزاره‌ها در تضاد آشکار با ارزیابی رسمی دولت استرالیا قرار دارد و این گزارش انتقادات شدید نهادهای حقوق بشری بین‌المللی و جامعه هزاره را در استرالیا برانگیخته است.

گزارش زاهد صافی که در سال ۲۰۲۱ در چارچوب تحقیق پارلمانی درباره مشارکت استرالیا در جنگ افغانستان تهیه شده است به تحریف یافته‌های سازمان بین‌المللی دیده‌بان حقوق بشر نیز متهم شده است. در این گزارش به اشتباه به دیده‌بان حقوق بشر استناد شده تا ادعا شود که «جنگ‌سالاران هزاره» در اوایل دهه ۱۹۹۰ مرتکب جنایاتی چون بریدن سینه زنان شده‌اند؛ مواردی که در گزارش سال ۲۰۰۵ دیده‌بان حقوق بشر هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نشده است.

این گزارش برای پارلمان استرالیا  همچنین مدعی است که قربانیان جنگ افغانستان بر اساس قومیت هدف قرار نگرفته‌؛ بلکه «بر مبنای ایدئولوژی» هدف قرار گرفته اند و هر فرد مخالف طالبان، از نظر این گروه دشمن تلقی می‌ شود .

نویسندگان نارضایتی خود را از آنچه «نادیده گرفتن سایر گروه‌های قومی به نفع جامعه هزاره» در رسانه‌ها و دولت استرالیا خوانده‌اند، ابراز کرده و خواستار به رسمیت شناختن تلفات بیشتر پشتون‌ها به دلیل تمرکز جنگ در مناطق پشتون‌نشین شده‌اند.

این دیدگاه‌ها با واکنش تند نهادهای حقوق بشری و جامعه هزاره استرالیا، به ویژه در حوزه انتخاباتی بروس که آقای صافی افغان تبار از آنجا نامزد شده و جمعیت قابل توجهی از هزاره‌ها را در خود جای داده، روبرو شد.

گروه‌هایی از هزاره‌ها با ارائه گزارش‌های مخالف به پارلمان، گزارش اصلی را متهم به اتکا بر «کلیشه‌های نژادپرستانه» و تلاش برای کمرنگ جلوه دادن « نسل‌کشی و آزار و اذیت مستند یک قومیت خاص» کردند.

فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیده‌بان حقوق بشر، ضمن انتقاد شدید از این گزارش، نویسندگان آن را به تحریف محتوای گزارش این سازمان برای القای اینکه خشونت‌های دهه ۹۰ کابل صرفاً توسط هزاره‌ها صورت گرفته، متهم کرد. وی تأکید کرد که یافته‌های دیده‌بان حقوق بشر نشان می‌دهد که خشونت‌ها علیه غیرنظامیان از سوی نیروهای شبه‌نظامی اقوام مختلف، از جمله پشتون، هزاره و تاجیک و اغلب با انگیزه‌های قومی صورت گرفته است و نسبت دادن تمام فجایع به هزاره‌ها «گمراه‌کننده» است.

گزارش مخالفی که توسط جمعی از اساتید دانشگاه، وکلا و دانشجویان دکترای متخصص در امور افغانستان تهیه شده، گزارش اصلی را حاوی «ادعاهای نادرست و تعصبات نژادپرستانه» خوانده و نویسندگان آن را به تلاش برای جلوه دادن هزاره‌ها به عنوان عامل نقض حقوق بشر به جای به رسمیت شناختن آزار و اذیت تاریخی و فعلی آن‌ها متهم کرده است.

زاهد صافی پشتون تبار در دفاع از خود به روزنامه گاردین گفت که «مدافع سرسخت آزادی دین یا عقیده برای تمام انسان‌ها» است و به عنوان فردی که خود مجبور به ترک کشورش شده، می‌داند که «همه مردم تحت حکومت طالبان رنج برده‌اند».

او تأکید کرد که هدف گزارش، در صورت مطالعه کامل و منصفانه، دفاع از جان تمام انسان‌های در معرض خطر در افغانستان بوده است. دیگر نویسندگان گزارش نیز در گفتگو با گاردین از محتوای آن دفاع نکرده‌اند.

این در حالی است که وزارت خارجه و تجارت استرالیا در گزارشی تحلیلی در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که جامعه هزاره (۲۰ درصد جمعیت افغانستان) در معرض «خطر فزاینده آزار و خشونت به دلیل قومیت و مذهب خود» قرار دارد و به سابقه تاریخی این خشونت‌ها، از جمله «قتل عام حداقل دو هزار هزاره توسط طالبان در آگست ۱۹۹۸» اشاره کرده است.

در اقدامی مرتبط، در حوت ۱۴۰۱ (مارچ ۲۰۲۳)، گروهی متشکل از ۲۰ نماینده مجلس و سنای استرالیا به همراه فعالان هزاره، «گروه دوستان پارلمانی هزاره‌ها» را با هدف حمایت از حقوق بشر این قوم و یافتن راهکارهای عملی برای جلوگیری از کشتار سیستماتیک آن‌ها در افغانستان، در پارلمان استرالیا تشکیل دادند.